Review Cánh Đồng Bất Tận – Giọt buồn của những con người miền Tây

Cánh đồng bất tận là tên một tập truyện ngắn phát hành năm 2005 của Nguyễn Ngọc Tư, đồng thời cũng là tên một truyện trong tập truyện ngắn đó được đăng báo lần đầu cùng năm. Tính đến nay, tập truyện đã được phát hành dưới dạng sách in và sách nói. Một vài truyện ngắn trong tuyển tập đã được chuyển thể thành phim và kịch. Đây là một tác phẩm đặc biệt, phong cách cũng khác lạ khi viết về những con người miền sông nước, với những câu chuyện của họ, buồn da diết.

Giọt buồn của những con người miền sông nước

Đúng như tên gọi của nó, tập truyện kể về những cánh đồng bất tận riêng của mỗi người, tập hợp những mảnh đời bất hạnh nhất, xót xa đau đớn nhất. Mỗi người một nỗi đau, một câu chuyện khác nhau. Hình dáng của nỗi đau cũng khác nhau, có người vì tình yêu sông nước mà cả đời lam lũ, có người trót yêu một hòn đảo, một mảnh đất mà cả đời lỡ dở, có khi vì tình cha con, tình yêu đôi lứa, tóm lại, không nhân vật nào trong tác phẩm là không có nỗi khổ riêng. Cả cuốn sách là 14 truyện ngắn tuy khác nhau về nội dung nhưng cùng chung một điểm, đó đều là những câu chuyện viết về những kiếp người bất hạnh đi kiếm tìm cuộc sống và đi tìm kiếm cả tình người. Trong Cánh đồng bất tận, Nguyễn Ngọc Tư viết khá nhiều về những mối tình, những duyên phận giữa những con người trong mảnh đời này nhưng hầu hết những mối tình đó lại không trọn vẹn. Chẳng phải đổ vỡ, nhưng không hề trọn vẹn. Những cái kết đều hụt hẫng, đôi khi còn tàn nhẫn đến nghẹn lời.

Dường như có biệt tài viết về bi kịch, 14 câu chuyện tương đương với 14 bi kịch khác nhau, nhà văn chẳng còn là người viết nên những câu chuyện mà là kẻ đi gom nhặt những giọt nước mắt của người đời, câu chuyện nào cũng đau đớn. Vừa thể hiện đời sống văn hóa của người dân miền Tây, vừa khắc họa những bất hạnh của họ, những mảnh đời khổ không có cả nơi để mà dựa dẫm, kẻ bị tổn thương lại đi làm tổn thương kẻ yếu hơn mình, như một vòng luẩn quẩn, như một cánh đồng bất tận không có lối thoát.

Những khát vọng đời thường nhưng cao quý

Viết về những con người bé nhỏ, mang trong mình những vết thương riêng, nhưng gặp nhau ở những khát vọng đời thường, nơi tình tình yêu thương được lắng đọng. Những câu chuyện buồn trong cuốn sách toát lên một cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc đời, và trên hết, một sự lạc quan của người kể chuyện cũng không hề che dấu. Với những cái kết luôn mở! Dẫu đau đớn, nhưng vẫn luôn mở cho những nhân vật của mình. Họ làm quen với số phận của mình, chấp nhận là bước đầu tiên đi tới sự giải thoát. Dù những tác phẩm của chị, ở đâu đó phảng phất nỗi buồn hiện thực, thì thông điệp đằng sau tác phẩm đến một người ít am hiểu về văn học nhất cũng có thể nhìn ra. Tác phẩm trân trọng tình thương của người cha dành cho Hải, nâng đỡ những con người rời bỏ sông nước lênh đênh để lên bờ mang theo mong ước hạnh phúc, che chở cho những con người tổn thương, và ôm lấy những kẻ hát rong gần đất xa trời. Những áng văn của Nguyễn Ngọc Tư ám ảnh đến nỗi người ta chẳng dám một mạch đọc hết cuốn sách, vì những nỗi buồn cắt cứa, vì những số phận hẩm hiu, vì những mảnh đời lưu lạc ngỡ đã chạm lấy nhau nhưng rồi lại đẩy nhau đi xa, xa mãi.

Dẫu vậy, nổi bật vẫn là cách họ yêu thương và che chở lẫn nhau, nương tựa vào nhau như những người thân, dẫu họ không cùng huyết thống. Họ vẫn luôn luôn mơ về một thế giới khác, hạnh phúc hơn, và vui vẻ hơn. Những trang sách bi, nhưng không lụy, vẫn tràn ngập tình yêu thương chân thành và sâu sắc.

Cánh đồng bất tận

Cánh đồng bật tận vừa là tên tập truyện, vừa là tên của một truyện ngắn trong chính tác phẩm này. Truyện cánh đồng bất tận được trau chuốt nhất tập truyện ngắn. Cốt truyện có thể nói cũng ám ảnh nhất, với câu chuyện khác lạ đồng thời cũng rất đau đớn. Câu chuyện xoay quanh cuộc sống của gia đình ba người: cha, Nương và đứa em trai kém một tuổi – Điền. Gia đình mưu sinh với nghề chăn vịt ngày đây mai đó rong ruổi trên những cánh đồng không tên. Người cha mang trong mình nổi hận thù sâu sắc với phụ nữ, với người vợ bỏ nhà đi theo người đàn ông khác. Cuối truyện là hình ảnh Nương bị hãm hại, cha đối diện nhưng đành bất lực đến phát khóc, hai tiếng “Điền ơi” như trong tiềm thức gọi đứa em khiến ông đau đến sững sờ

Đây là điển hình cho kiểu người là nạn nhân, nhưng lại mong muốn trả thù kẻ khác, trả thù đời theo đúng cách họ đã làm tổn thương mình. Chìm đắm trong hận thù, trong nỗi đau, họ quên đi những người cần được yêu thương xung quanh mình, những người đã ở bên mình nhưng ta lại không quan tâm đến, để đến khi mất rồi mới cảm thấy tiếc nuối vì mình đã bỏ quên cả một quãng đời ở lại. Nó nhắc nhở chúng ta về cách đối xử với người khác, về cách quan tâm chia sẻ, và về cách đối diện với cuộc sống khắc nghiệt. Nỗi buồn ám ảnh người đọc đến cả những trang sách cuối cùng, và hơn thế, truyện ngắn Cánh đồng bất tận để lại một nỗi trăn trở ghê gớm khi người ta gấp quyển sách lại.

Cánh đồng bất tận là những cuộc tìm kiếm, tìm kiếm người, và tìm kiếm chính mục đích sống của mình, tìm kiếm trong khắc khoải và vô vọng. Đây là một cuốn sách đau lòng, và ám ảnh với bất cứ ai đọc lần đầu tiên.

Thảo Nguyên